เอนไซม์กับไวรัสโควิด-19

4 ปีที่ผ่านมา

โดย เจ้าของร้าน

“คนทั่วไปเมื่อมองการหาทางยับยั้งเชื้อไวรัสโควิด-19 โดยนักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ มักจะนึกถึงการฉีดวัคซีนเพื่อสร้างแอนติบอดีไปบล็อกไม่ให้เชื้อเข้าเซลล์ได้ ซึ่งไม่ใช่ทางออกเดียวในการหยุดเชื้อไวรัสโควิด-19 และเชื้อไวรัสชนิดอื่นๆ เราอาจจะได้ยินว่ามีการใช้ยาของโรคเอดส์มารักษาผู้ป่วยโควิด-19 ซึ่งน่าจะเกี่ยวข้องกับการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ตัวหนึ่ง ไวรัสโควิด-19 ก็เช่นเดียวกับไวรัสที่ก่อโรคเอดส์ มันจะสร้างสายโปรตีนที่ยาวมาก เป็นโปรตีนหลายตัวที่เชื่อมต่อกัน แล้วก็จะต้องมีเอนไซม์ย่อยโปรตีน หรือที่เรียกกันว่า โปรตีเอส (Protease) มาทำให้โปรตีนที่ยาวๆ นี้เป็นชิ้นเล็กๆ แต่ละชิ้นก็จะทำหน้าที่ต่างกันไป นักวิทยาศาสตร์จากทั่วโลกมองว่าเอนไซม์นี้คือเป้าหมายในการผลิตยาที่ดีอีกจุดหนึ่ง” อ.ดร.กิตติคุณ อธิบาย

นักวิจัยทั่วโลกเลือกที่จะศึกษาโปรตีเอสของเชื้อไวรัสด้วยหลายเหตุผล นับตั้งแต่การระบาดของโรคซาร์สและโรคเมอร์ส จนกระทั่งเกิดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ขึ้น โดยประเทศจีนเป็นกลุ่มแรกที่ทำการศึกษาตั้งแต่ปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมา โดยโปรตีเอสถือเป็นเอนไซม์ตัวแรกๆ ของไวรัสที่นักวิทยาศาสตร์ชาวจีนได้ลงมือทำการศึกษาในระดับโมเลกุล ตามด้วยกลุ่มนักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ เยอรมัน สหรัฐอเมริกาและประเทศไทย โดยภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นที่แรกและที่เดียวในประเทศไทยที่สามารถศึกษาโครงสร้างของโปรตีเอสของเชื้อโควิด-19 ที่สังเคราะห์ขึ้นมาได้ในระดับโมเลกุล

อ.ดร.กิตติคุณ กล่าวถึงการศึกษาโครงสร้างสามมิติของเอนไซม์ย่อยโปรตีนในเชื้อโควิด-19 ที่มีต่อสังคมในวงกว้างว่า“เราใช้ยีนของโปรตีเอสที่สังเคราะห์ขึ้นมาโดยวิธีการทางเคมีแล้วนำไปใส่ในเชื้อแบคทีเรียทำให้เราสามารถผลิตโปรตีเอสได้เป็นจำนวนมากจนสามารถนำมาทดสอบกับยาได้ โดยใช้เทคนิคที่ทำให้รู้ว่ายาตัวไหนที่น่าจะจับกับโปรตีเอสตัวนี้ได้ ไม่เพียงแต่การทดสอบทางคอมพิวเตอร์ แต่เราสามารถทดสอบจริงในห้องปฏิบัติการได้ด้วย ซึ่งจะช่วยย่นระยะเวลาในการหายารักษาโรคโควิด-19 ซึ่งปกติใช้เวลาเป็นสิบปี นำไปสู่การค้นพบยารักษาโรคนี้ได้เร็วยิ่งขึ้น”

ภาพ - แสดงการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ย่อยโปรตีนโดยสารยับยั้งที่ศึกษาโดยนักวิจัยชาวจีน (สีแดง)

“ที่ผ่านมาสังคมมักจะตั้งคำถามว่า ฟ้าทะลายโจรหรือยาโรคเอดส์ใช้กับเชื้อโควิด-19 ได้หรือไม่ ถ้าได้แล้วมีกลไกการทำงานอย่างไร สิ่งที่ภาควิชาชีวเคมีของเราทำได้คือการหาข้อพิสูจน์โดยวิธีทางวิทยาศาสตร์ ตอบโจทย์นักวิจัยของไทย เพราะเรามีโปรตีเอสที่สามารถสังเคราะห์ได้เองตั้งแต่ต้นน้ำ สามารถศึกษาโครงสร้างสามมิติของมันได้ เรามีความพร้อมในประเทศ และสามารถทำการทดสอบได้ทันที อย่างสมุนไพรไทยต่างๆ ที่เรานำมาตกผลึกร่วมกับโปรตีเอส แล้วส่งไปยิงรังสี จะทำให้เราได้เห็นหน้าตาของสารเคมีจากสมุนไพรไทยที่เข้าไปอุดในปากหรือฟันของโปรตีเอส จากนั้นจึงใช้เทคนิคทางคอมพิวเตอร์ต่อเพื่อดัดแปลงให้มีคุณสมบัติที่ดีขึ้น หรือแม้กระทั่งยาต่างๆ ที่เราเห็นว่าใช้ได้ผล เมื่อนำมาหาโครงสร้างสามมิติร่วมกัน จะทำให้เราได้เห็นชัดๆ เลยว่าอะตอมไหนจับคู่อยู่กับอะตอมไหน เพื่อพัฒนาตัวยารุ่นต่อๆ ไปได้” ผศ.ดร.ธัญญดา กล่าวเพิ่มเติม

นวัตกรรมที่ใช้ต่อสู้กับการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 คนส่วนใหญ่จะให้ความสนใจกับเรื่องของวัคซีนเป็นหลัก อ.ดร.กิตติคุณ ย้ำว่าทั้งวัคซีน ชุดตรวจ และการวิจัยยารักษาโควิด-19 มีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนา เพราะเชื้อที่กลายพันธุ์ได้เร็วเช่นไวรัส ต้องใช้ตัวยาหลายตัวในการรักษา และมีการควบคุมให้รอบด้าน การฝากความหวังไว้กับอะไรเพียงอย่างเดียว เป็นเรื่องที่อันตรายมาก

ที่มา : mgronline

เอนไซม์, น้ำผลไม้, สุขภาพดี